| ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİ NELERDİR?
*** Çekişmesiz yargı, hukukun, mahkemelerce, aşağıdaki üç ölçütten birine veya birkaçına göre bu yargıya giren işlere uygulanmasıdır: *** Çekişmesiz yargıda eğer özel bir düzenleme bulunmuyorsa, görevli mahkeme kural olarak sulh hukuk mahkemesidir. (6100 S. K. m. 383) ***Çekişmesiz yargıda özel bir düzenleme bulunmuyorsa, yetkili mahkeme, talepte bulunanın veya ilgilerden birinin oturduğu yer mahkemesidir. (6100 S. K. m. 384) ***Çekişmesiz yargı işlerinde, niteliğine uygun düştüğü ölçüde, basit yargılama usulü uygulanır. (6100 S. K. m. 385/I) *** Çekişmesiz yargı işlerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça resen araştırma ilkesi geçerlidir. (6100 S. K. m. 385/II) *** Mahkemeler dışındaki resmi makamlara bırakılan çekişmesiz yargı işlerinde uygulanacak usul, ilgili özel kanunlarında belirtilen hükümlere tabidir. (6100 S. K. m. 385/III) *** Çekişmesiz yargı işleri arasında yer alan mühürleme, deftere geçirme ve yemin tutanağı düzenleme gibi işlerin icrası sırasında dikkate alınması ve düzenlenecek belgeye yansıtılması sırasında gözetilecek olan hususların ayrıntıyı gerektirmesi sebebiyle bu detaylandırma, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirlenir. (6100 S. K. m. 386) *** Çekişmesiz yargı işlerinde verilen kararlara karşı hukuki yararı bulunan ilgililer, özel kanuni düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, kararın öğrenilmesinden itibaren iki hafta içinde, istinaf yoluna başvurabilirler. Ancak (6100 S. K. m. 387) *** Kanunlarda aksine hüküm olmadıkça, çekişmesiz yargı kararları maddî anlamda kesin hüküm oluşturmaz. (6100 S. K. m. 388) |
| *** ÖRNEKLEYİCİ SAYIM *** (6100 S. K. m. 382) |
|
| YARGI İŞLERİ | KONU |
| Kişiler hukukundaki çekişmesiz yargı işleri | Ergin kılınma |
| Ad ve soyadın değiştirilmesi | |
| Ölüm karinesi sebebiyle (ilgili yerin mülki amirinin emriyle) nüfus kütüğüne ölü kaydı düşülen kişinin sağ olduğunun tespiti | |
| Gaiplik kararı | |
| Kişisel durum sicilindeki kaydın düzeltilmesi | |
| Aile hukukundaki çekişmesiz yargı işleri | Henüz evlenme yaşında olmayanların evlenmesine izin verme |
| Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi | |
| Evlendirme memurunun, evlenme başvurusunu ret kararına karşı yapılan itiraz | |
| Yeniden evlenmede bekleme süresinin hakim tarafından kaldırılması | |
| Terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi | |
| Eşlerden birinin, evlilik birliğini tek başına temsil etmek konusunda yetkili kılınması | |
| Aile konutu ile ilgili işlemler için diğer eşin rızasının sağlanamadığı hallerde hakimin müdahalesinin istenmesi | |
| Mevcut mal rejiminin eşlerden birinin veya alacaklıların talebiyle mal ayrılığına dönüştürülmesi ve sebeplerin ortadan kalkması halinde mal ayrılığından eski rejime geri dönülmesi | |
| Paylaşmalı mal ayrılığında boşanma veya evliliğin iptali halinde, aile konutu ve ev eşyasını hangi eşin kullanmaya devam edeceği hakkında karar verilmesi | |
| Sağ kalan eşe aile konutu üzerinde ve ev eşyası üzerinde mülkiyet veya intifa hakkı tanınması | |
| Mal ortaklığında eşlerden birinin mirası reddine izin verilmesi | |
| Ana babaya çocuğun mallarından bir kısmını çocuğun bakım ve eğitimi için sarf etme izninin verilmesi | |
| Velayetin kaldırılması, velayetin eşlerden birinden alınarak diğerine verilmesi ve kaldırılan velayetin geri verilmesi | |
| Hakimin çocuğun mallarının yönetimine müdahale etmesi ve çocuğun mallarının yönetiminin kayyıma devri | |
| Evlilik sona erince velayet kendisinde kalan eşin, hakime çocuğun malları hakkında defter sunması | |
| Aile yurdunun kurulmasına izin verilmesi, kuruluşun tebliğ ve ilanı, kapatılması halinde tapu sicilindeki şerhin silinmesine izin verilmesi, taşınmazın bizzat malik veya ailesi tarafından kullanılması şartına geçici olarak istisna tanınması | |
| 14/1/1998 tarihli ve 4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanuna göre aile mahkemesi hakimi tarafından karar verilecek tedbirler | |
| Çocuk hakimi tarafından, çocuğun anası, babası, vasisi, bakım ve gözetiminden sorumlu kimse, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ve Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya resen çocuklar hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı alınması | |
| Vesayet işleri | |
| Miras hukukundaki çekişmesiz yargı işleri | Sulh hakimi tarafından resmi vasiyetname düzenlenmesi; el yazısı ile vasiyetnamenin sulh hakimi tarafından saklanması; sözlü vasiyetname tutanağının sulh veya asliye mahkemesine tevdii |
| Vasiyeti yerine getirme görevlisine görevinin bildirilmesi | |
| Vasiyeti yerine getirme görevlisinin tereke malları üzerinde tasarruf etmesine izin verilmesi | |
| Gaibin mirasçılarına, gaibe düşen miras payının teslim edilmesi | |
| Tereke mallarının korunması ve hak sahiplerine ulaşmasını sağlamak için önlem alınması | |
| Mirasçılık belgesi verilmesi | |
| Terekenin yazımı işleminin sona erdiğinin mirasçılara bildirilmesi, mirasın reddi beyanının tespiti ve tescili; mirasın reddinin, mirası reddeden kişiden sonra gelen mirasçılara bildirilmesi; mirasın reddi süresinin uzatılması | |
| Terekenin resmi defterinin tutulması | |
| Sulh hakiminin özellikleri olan eşyanın mirasçılardan birine tahsis edilmesi veya satılmasına karar vermesi | |
| Eşya hukukundaki çekişmesiz yargı işleri | Taşınmaz üzerinde taraf oluşturulmasına ve hak ihlaline sebebiyet vermeyecek düzeltmelerin yapılması |
| Taşınmaz rehninde alacaklı için kayyım tayini | |
| Borçlar hukukundaki çekişmesiz yargı işleri | Yetkisi sona eren temsilcinin temsil belgesini mahkemeye teslimi |
| Borçluya ifa veya teminat göstermesi için süre verilmesi | |
| Tevdi mahalli belirlenmesi veya tevdi edilemeyecek eşyanın satılması | |
| Alacaklısı ihtilaflı olan borcun mahkemeye tevdii | |
| Ayıplı hayvanın bilirkişi tarafından muayenesi | |
| Mesafeli satımlarda ayıbın tespiti veya ayıplı malın satılmasına izin verilmesi | |
| İşçiye kardan hisse verilmesini öngören iş sözleşmesinde, mahkemenin işverenin hesaplarını inceleyecek bir kişi tayin etmesi | |
| Eser sözleşmesinde eserin ayıplı olup olmadığının bilirkişiye tespit ettirilmesi | |
| Satılmak için komisyoncuya gönderilen eşyanın hasarının tespiti | |
| Komisyoncu elindeki malın açık artırma ile satışına izin verilmesi | |
| Ticaret hukukundaki çekişmesiz yargı işleri | Ticari defterlerin zıyaı halinde belge verilmesi |
| Acentenin müvekkili hesabına teslim aldığı malın Borçlar Kanununa göre satılması | |
| Kollektif şirketin tasfiyesinde tasfiye memuru tayini | |
| Komanditer ortağın talebiyle şirket hesaplarını incelemek için eksper tayini | |
| Anonim şirkette ayni sermaye konulması, tescilden itibaren iki yıl içinde sermayenin onda birini aşan tutarda işletme devralınması ve sermaye azaltılmasında bilirkişi raporu alınması ve mahkemenin izni | |
| Kıymetli evrakın iptali | |
| Eşya taşımada eşyanın hasar ve eksiğinin tespit edilmesi; teslim edilememesi halinde Borçlar Kanunu hükümlerine göre satılmasına karar verilmesi; gönderilen eşyanın mahkeme marifetiyle muayenesi | |
| Gemi ipoteğinde, malikin bulunamadığı hallerde kayyım tayini | |
| Deniz raporu tanzimi | |
| Kırkambar sözleşmesinde geminin hareket gününün mahkeme tarafından tayini | |
| Navlun sözleşmesinde, boşaltma limanında malların hal ve vaziyetinin, ölçü, sayı ve tartısının ekspere tespit ettirilmesi | |
| Müşterek avaryalarda dispeççi tayini ve dispecin mahkemece tasdiki | |
| Denizcilik rizikolarına karşı sigortalarda zararın ve kapsamının belirlenmesi için bilirkişi tayini | |
| Kooperatiflerde ayni sermayeye değer biçilmesi için bilirkişi tayini | |
| İcra ve iflas hukukundaki çekişmesiz yargı işleri | İpotekli alacakta alacaklının gaipliği veya alacağı almaktan kaçınması halinde, borç tutarının icra dairesine tevdi edilmesi üzerine icra mahkemesi tarafından ipoteğin fekkine karar verilmesi |
| Doğrudan doğruya iflas | |
| İflasın kaldırılması | |
| İflasın kapanmasına karar verilmesi | |
| Reddolunmuş mirasın tasfiyesinin, mirasçılardan birinin mirası kabul talebi üzerine mahkeme tarafından durdurulması | |
| Konkordato mühleti verilmesi ve komiserin atanması | |
| Konkordatonun tasdiki | |
| Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılmasında projenin ilanı ve ara dönem denetçisinin atanması | |
| Fevkalade hallerde, kusuru olmaksızın borçlarını yerine getiremeyen borçluya mühlet verilmesi | |
| Çeşitli kanunlardaki çekişmesiz yargı işleri | Nüfus kütüklerinin sayfa birleşim yerlerinin asliye hukuk mahkemesince mühürlenmesi |
| Noterlerin göreve başlarken mahkemede yemin ettirilmeleri | |
| Noter evrak ve defterlerinden alınarak başka yere gönderilecek örneklerin mahkeme tarafından tasdiki | |
| Kamu görevlilerinin mahkeme huzurunda kanunen yemin etme zorunluluğunun öngörüldüğü diğer durumlar | |
